Łączna liczba wyświetleń

Obserwatorzy

wtorek, 21 lutego 2012

Kicz czy sztuka ? Moja wizyta w muzeum .


        Makatki . Kto z Was je  pamięta ? Może macie takie w domu ?
 Moja babcia miała jedną nad umywalką . Szkoda , że nie dopilnowałam aby trafiła do moich rąk po jej śmierci . Dziś można je kupić na różnych okazjonalnych jarmarkach , ale to nie to samo .
Te , przesiąknięte znakiem czasu  mają wartość sentymentalną i niepowtarzalną . Często były przekazywane z pokolenia na pokolenie .
Moda na haftowane obrazki przyszła z Holandii i Niemiec już po I wojnie i trwała do lat 80-tych XX w.  w wielu  krajach Europy .
Często uważane za kiczowate , dziś wywołują uśmiech i zainteresowanie . Widziałam kilka młodych osób na wystawie , które z ciekawością oglądały eksponaty .

Muzeum Podlaskie w Białymstoku otworzyło tymczasową wystawę 

"Europejskie makatki kuchenne. Kicz czy sztuka?"

Na wystawie pokazanych jest  ponad 100 makatek pochodzących z Bułgarii, Czech, Niemiec, Polski, Słowacji, Ukrainy i Węgier.  Pochodzą ze zbiorów Muzeum Podlaskiego w Białymstoku, Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży oraz w dużym stopniu z prywatnych kolekcji  Ľuby Vladykovej i Elżbiety Piskorz-Branekovej ( etnograf )

Moja krótka foto-relacja dla  Was :)

Makatka z Węgier -,,Róża kwitnie do słońca i od słońca więdnie . Nic na to nie poradzę , że kocham Ciebie "
 Umieszczano je najczęściej w kuchniach nad płytą kuchenną, stołem lub półkach z naczyniami kuchennymi . W miejscach centralnych aby były widoczne po wejściu do pomieszczenia .


 Jak pisze E. Piskorz-Branekova w biuletynie wydanym przy okazji wystawy ,,w kuchni bułgarskiej występowały także i  makatki dłuższe . Zawieszano je przy tzw. mindrze czyli siedzisku z poduszkami , służyło ono w dzień do siedzenia i wypoczynku , ale mogło także pełnić rolę miejsca do spania . "


,,Natomiast we wszystkich krajach gdzie makatki występowały, obowiązkowo wieszano je nad wiadrami z wodą , przy różnorodnych , mniej lub bardziej skomplikowanych umywalkach - generalnie w kącikach związanych z wodą i higieną . "


Makatka z okolic Grudziądza

Czystość jest największym wrogiem chorób - Bułgaria

,, Natomiast ręczniki ozdobne wieszano na poziomym drążku specjalnie do tego celu przeznaczonej półeczki . Ręcznik taki pełnił funkcje dekoracyjne , przysłaniając użytkowe " .


"....moda na zdobienie nimi wnętrz związana była z modernizacją mieszczańskich domów , służyły podkreśleniu czystości , porządku i przytulności miejsca będącego sercem każdego domostwa - kuchni. "



z czasem trafiła z mieszczańskich domów pod wiejskie strzechy..


,,Obok zastosowań funkcjonalnych ( ochrona ścian przed zabrudzeniem ) pełniły przede wszystkim rolę dekoracyjną , a także pouczającą , moralizatorską i dydaktyczną świadczyły o dobrym guście oraz poczuciu piękna gospodyni , mówiły o pracowitości i zręczności pani domu . "


Słowacja


Zgierz

,,Smacznego" Słowacja



,,Surowcem na nasze makatki i inne pokrewne były początkowo na ogól tkaniny samodziałowe ,domowej roboty .W większości przypadków lniane , ale także konopne ( Słowacja , Czechy )  i bawełniane ( Bułgaria ) . Sukcesywnie ich miejsce zajmowały fabryczne płótna , surówki , sporadycznie tkaniny o innych splotach , ale prawie zawsze z przędzy bawełnianej . "

,,Południe tuż , tuż obiad gotowy już .." Węgry

,,Nie ma róż bez kolców " Węgry



,,Obiad już na stole czeka . Kiedy przyjdziesz mój drogi mężu ? "  Węgry

,,Makatki spełniały rolę schematycznej , obrazkowej encyklopedii , która przedstawiała właśnie te wartości uważane za najważniejsze w życiu kobiety i jej rodziny . "


   
,,Kto swoich rodziców miłuje , tego Pan Bóg strzeże " Słowacja


,,Motywy zdobiace makatki są materialnym odzwierciedleniem powszechnie znanej i popularnej , nie tylko w Niemczech dewizy Kinder , Kuche , Kirche tzw . trzech K ( dzieci , kuchnia , kościół ) , której autorem był prawdopodobnie cesarz Wilhelm II .  "

 --------------------------------

 ---------------------


 ,,Niekiedy makatki pokazywały krasnoludki , stanowiły ilustrację do bajek , najczęściej o Czerwonym Kapturku ,Kopciuszku , Jasiu i Małgosi . "









,,Konturowy typ przedstawienia postaci ludzi , zwierząt i przedmiotów odwoływały się do wyobraźni oglądającego i dzięki temu naiwne obrazki stawały się czytelne i zrozumiałe . " 



 Przeniosłam Was na chwilę w inny świat . Mam nadzieję , że podobała się ta krótka wędrówka .
 Przy pomocy tekstu kolekcjonerki - etnograf , trochę przybliżyłam ich historię i klimat w jakim kiedyś zdobiły ściany domostw haftowane obrazki .

Wystawa w Białymstoku będzie do końca maja . Muzeum Podlaskie w Białymstoku     zaprasza !
 


 
Powered By Blogger
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...